Zaaien,
alle voor en nadelen op een rijtje

Als je zo mijn site bekijkt en je de planten die ik uit zaad heb opgekweekt de revue ziet passeren, dan kan het gebeuren dat ook jij door dit zaaivirus aangestoken gaat worden.

Dat zou mooi zijn; het is een machtig leuke hobby!



Maar let wel, er zitten ook wat haken en ogen aan die zaaierij en ook die wil ik je niet onthouden.

Uit mailtjes die ik zo nu en dan krijg en vragen die daarin gesteld worden, blijkt toch vaak dat er soms toch verwachtingen zijn die niet altijd waargemaakt kunnen worden. Wat bedoel ik daarmee?
Welnu zaadjes zijn geen pasklaar product. Als je dus een foto van een bepaalde soort op de site ziet staan en je van die plant de zaadjes krijgt, dan is er niet altijd een garantie dat er ook werkelijk een plant uitgroeit met de specifieke eigenschappen van die moederplant. Ook moet je de zaaibeschrijving naar eigen mogelijkheden en eigen kunnen volgen. Daarmee bedoel ik dat de zaaibeschrijving bedoeld is voor beginnende en voor zeer ervaren zaaiers. Die ervaren zaaiers weten wat ze allemaal voor kunstgrepen moeten uitvoeren om een jonge kiemplant op te kweken. Iets wat bij beginners nogal pleegt fout te gaan. En dus is mijn advies om als beginner de gemakkelijke zaden te kiezen. Dat zijn meestal de snelkiemende planten (zie downloads). En zo zijn er nog meer zaken waar je rekening mee kunt houden:

te vroeg aan de slag met het zaaien

Ik weet als geen ander welke nadelen kleven aan het te vroeg zaaien. En toch is er elk jaar weer diezelfde valkuil. In het vroege voorjaar zijn we allemaal gretig om met zaaien te gaan beginnen. Dan op een zaaikalender te lezen dat je als ervaren zaaier een bepaalde soort al in februari zaaien kunt, maakt je overmoedig en ga je een poging doen. En kiemen doet het dan, dat wel, maar o jee, wat er dan volgt..! Een lange tijd, vaak wel tot mei, van proberen de jonge kiemplantjes goed te houden. Goed in de zin van zorgen dat ze niet te iel opgroeien. Te iel omdat ze in dat vroege voorjaar nog amper licht krijgen. Kunstgrepen, zoals de bakjes elke keer een slag draaien, hebben dan toch vaak niet het effect dat natuurlijk licht heeft.



En dus is mijn advies aan de beginnende zaaiers om - ingeval van bijvoorbeeld 'zaaien in februari-april' - toch vooral op zijn vroegst in maart te gaan zaaien.


zo zijn er bijvoorbeeld de hybriden (F1 zaden)

Dat zijn variëteiten van rassen die ontstaan zijn door verschillende soorten van een bepaald ras met elkaar te kruisen. Dat gebeurt in veel gevallen bewust (kwekers), maar ook in veel gevallen spontaan (bijen, vlinders).

Oogst je zaad van zo'n hybride, dan is het altijd weer een verrassing wat je er voor plant (variëteit) uit zult krijgen. Dat kan mee- en dat kan tegenvallen. Ik vind dat verrassingselement een uitdaging; maar niet iedereen steekt zo in elkaar. Hybriden zijn vaak te herkennen aan de soortnaam (het tweede gedeelte van de naam), staat daar een 'x' tussen of is de soortnaam helemaal niet vermeld (Helenium 'Moerheim Beauty'), dan is het een kwestie van afwachten wat de zaadjes je zullen brengen. Wil je zekerheid, dan zul je een stek moeten zien te bemachtigen of een opgekweekte plant bij de kwekerij kopen.


de lange kiemduur

Dan is er nog iets wat het enthousiasme in deze hobby wellicht wat af kan zwakken: de lange kiemduur. Sommige zaadjes namelijk doen er wel van 3 tot 6 maanden over om te ontkiemen.
Dat is lang, heel lang, vooral als je elke dag vol verwachting boven het zaaibakje gebogen bent om het proces in de gaten te houden.


Ik wil daar maar mee zeggen dat zaaien in sommige gevallen een kwestie is van geduld (soms heel veel geduld) hebben.


langzame groeiers

Ook geduld in de groei, want zijn ze dan eenmaal ontkiemd en is er een plantje gevormd, dan heb je er soorten bij die niet vooruit te branden zijn qua groei. Die doen er soms van twee tot drie jaar over om überhaupt tot plant en bloei te komen. Welnu daar heb je veel geduld voor nodig. Soms heel erg veel geduld en dat moet je er maar net voor over hebben...

Aan de andere kant is het juist met deze groep zaden wel weer zo dat de voldoening des te groter is als die zaaisels een succes zijn geworden. Als je op een gegeven moment tegen een bloeiende plant uit eigen opkweek staat aan te kijken. Mijn ervaring is namelijk dat het juist deze groep zaden is, waarvan de planten heel duur in aanschaf zijn. Wellicht juist om die lange traject van groei en het werk dat ook de professionele kwekers eraan hebben.

steriele planten

Ik heb gemerkt dat vrijwel elke plant op de een of andere manier zaad gaat zetten om zich voort te planten. Echter, er zijn een aantal soorten die je veel beter uit stek of andere vegatieve (plantendelen waar weer een andere plant uit gaat groeien) vermeerdering kunt proberen. Ten eerste om bovenstaande redenen, maar ook gebeurt het dat een plant gewoon geen zaad zet of zaad zet dat niet kiemkrachtig is. Een voorbeeld lijkt bij mij de Echinacea 'RazzmTazz' het geval te zijn. Een van de planten die heel populair is onder de aanvragers van zaadjes, maar waar ik tot nu toe nog niemand een plezier mee heb kunnen doen. Ander voorbeeld is de Cosmos atrosanguinea (Chocolade Cosmea).

de voordelen

Maar aan de andere kant... natuurlijk zitten aan het zaaien van vaste planten heel veel voordelen (anders kon ik nooit zo enthousiast over deze hobby zijn en zal ook jij dat worden)

het aantal

Het stelt je in staat om mooie groepen te formeren. Je zult ook zelf wel gemerkt hebben dat als je bij de tuincentra of bij de kweker planten aanschaft, vanwege de prijs dikwijls maar 1 of hoogstens 3 exemplaren, die planten verloren in je tuin staan zodra je ze hebt uitgeplant.

Door zelf te zaaien kun je er net zoveel opkweken als je zelf wilt en waar je zelf de faciliteiten voor hebt (kasje om over te houden of voldoende plek om de planten voordat je ze in de tuin uitplant op onder te brengen).


de prijs

vaste planten zijn duur, dat zal ieder bekend zijn. Niet altijd onterecht hoor, kwekerijen hebben dikwijls een heel traject achter de rug eer ze de planten aan de consument kunnen aanbieden. Een traject van opkweken (sommige planten doen er wel 2 tot 3 seizoenen over eer ze een beetje formaat hebben), maar ook van wegvallen van planten en van selecteren van niet bruikbare planten. Dat moet allemaal betaald worden en daar heb ik wel begrip voor.


Maar om dan toch met beperkte financiële middelen een leuke gevarieerde border te kunnen samenstellen is het zelf zaaien van (vaste) planten een goede manier. Uit een zakje zaadjes van 50 eurocent kun je al gauw 20 plantjes (of veel meer) opkweken.


de uitdaging

Eenjarigen zaaien zal in principe iedereen wel kunnen. vaste planten echter, dat is toch een ander verhaal. Het traject van zaaien tot uitplanten zit vol valkuilen. Dat traject te volgen en alle hindernissen te overwinnen om vervolgens aan de rand van de border te staan en een prachtgroep met eigen opgekweekte planten te zien, nou dan kan ik je vertellen dat dat een groot gevoel van voldoening geeft.


de tastbare herinnering

Nog een leuk aspect van het zaaien van vaste planten is de tastbare herinnering die je aan bepaalde zaden en planten hebt. Ooit zaadjes te hebben geruild met een tuinvriend(in) en met succes opgekweekt, maakt dat je in het vervolg bij het zien van die plant altijd die link naar die tuinvriend(in) zult leggen. Een zeer waardevol aspect van deze leuke hobby.

2021 © Gea's Zaaisite